قزوین آن روح بهارانت کو؟
ماه اسفند به‌غیراز جذبه‌ها و عطری که آمدن بهار را نوید می‌دهد، مردم را به تکاپو وا می‌دارد تا برای زدودن آلودگی‌ها آستین همت بالا بزنند. فرهنگی زیبا که از گذشته‌های دور به یادگار مانده و در وجود تک‌تک ما ریشه دوانیده است. در کنار شهروندان، مدیران شهری هم بیکار ننشسته و با تلاشی مضاعف در روزهای آخر سال سعی دارند تا دستی به رخ شهر کشیده و سیمای آن را زیباتر از پیش و مهیای استقبال از بهار کنند.
از شست‌وشوی المان‌های شهری و گل‌کاری در میدان‌های شهر تا چیدن سفره هفت‌سین در میدان‌های اصلی شهر و نقاشی دیواری نوید بهار را می‌دهد.
پیام شهر در این گزارش به بررسی آمادگی شهر برای استقبال از نوروز، بررسی نقش طراحی شهری در ارتقای نشاط فضاهای شهری و همچنین نقش و وظیفه شهروندان در قبال مشارکت با مدیریت شهری پرداخته است.
تأثیر زیباسازی شهری در نشاط اجتماعی بر هیچ‌کس پوشیده نیست. به‌طوری‌که بررسی‌ها نشان داده طراحی‌های شاد میل حضور افراد در مکان‌های عمومی، امید به زندگی و عزت‌نفس شهروندان را افزایش می‌دهد و درنتیجه با مهار انزواطلبی سبب کاهش معضلات اجتماعی و رشد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی خواهد شد.
اقدامات سازمان زیباسازی شهرداری قزوین در نوروز و رمضان
آن‌طور که علیرضا منجم، رئیس سازمان زیباسازی شهرداری قزوین می‌گوید؛ قزوین برای استقبال از نوروز و جذب گردشگر آمادگی کامل دارد.
وی بابیان اینکه پهن کردن بزرگ‌ترین سفره هفت‌سین در میدان مینودر و نصب سازه‌های جدید مرتبط با نوروز در شهر از اقدامات سازمان زیباسازی شهرداری قزوین است، تصریح کرد: اکران لوگو نورافکن با طرح نوروزی و طرح‌های معنوی برای ایام ماه مبارک رمضان، مناسب‌سازی بصری در پیاده راه سبزه‌میدان، پهن کردن سفره هفت‌سین جدید به طول هفت متر با جذابیت‌های خاص و نصب ۱۰ سردیس از مفاخر استان از دیگر برنامه‌های ما در ایام منتهی به عید نوروز و ماه مبارک رمضان است.
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قزوین، اظهار می‌کند: در راستای مشارکت شهروندان در زیباسازی شهری، جشنواره کاشی نگاره‌ها با محوریت ۱۵ اثر تاریخی شهر قزوین در کاخ‌موزه چهلستون برگزارشده است که این آثار در ایام نوروز در پیاده‌راه سبزه‌میدان در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت.
منجم با اشاره به اینکه قزوین مهد علم و هنر است، می‌گوید: کارمندان سازمان زیباسازی شهرداری قزوین برای زیباسازی شهر اهتمام لازم دارند و در تلاشیم نوروز امسال شاهد رضایت شهروندان از فضاسازی شهری باشیم. در این راستا آذین‌بندی معابر برای تغییر حال و هوای شهر صورت گرفته و همچنین به مناسبت تقارن بهار و ماه مبارک رمضان، یک المان خوشنویسی با محوریت اذان با عنوان پنجره‌ای رو بهار سفارش داده‌ایم که در سبزه‌میدان نصب خواهد شد.
زیباسازی نواحی منفصل شهری اولویت شهرداری قزوین
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قزوین، ادامه می‌دهد: همچنین ۵۰۰ پرچم طرح سامورایی با طراحی مربوط به نوروز، ۷۰۰ پرچم در محورها و معابر اصلی سطح شهر، ۳۰ هزار متر ریسه الوان، ۶۰ المان مناسبتی و فانتزی، ۱۵ سازه نوری با اشعار بهاری، تعدادی تخم رنگی و سفره‌های هفت‌سین در مناطق مختلف شهر جانمایی خواهد شد.
وی بابیان اینکه زیباسازی نواحی منفصل شهری، از دیگر اولویت‌های سازمان زیباسازی باهدف توزیع خدمات عادلانه است، عنوان می‌کند: سه سفره هفت‌سین در نواحی منفصل شهری چوبیندر، شهرک دانش و شهرک اندیشه پهن می‌شود و تمام نواحی منفصل شهری، نورپردازی خواهد شد. همچنین برای روشنایی بهتر میادین و روشنایی در تقاطع‌های غیرهمسطح و پل‌ها اقداماتی صورت گرفته است. به‌طور مثال میدان‌های عدل، حسن‌پور و همچنین زیرگذر سید حسن نصرالله، حاشیه پارک دهخدا، فلکه اول کوثر، خیابان پیغمبریِه، خیابان هلال‌احمر و پله‌های پارک ملت در ایام نوروز نور آرایی خواهند شد.
منجم ادامه می‌دهد: نصب ۵۰ تابلو مزین به تصاویر فرماندهان شهدا در دیوار استانداری و پل امام رضا(ع)، رنگ‌آمیزی و پاک‌سازی ۳۰ هزار مترمربع در سطح شهر و اجرای یک هزار و ۵۰۰ مترمربع نقاشی دیواری تا نوروز ۱۴۰۲ از دیگر اقدامات سازمان زیباسازی شهرداری است.
مشارکت شهروندان در زیباسازی شهر، خواسته شهرداری قزوین
وی بابیان اینکه، ۱۵۰ عدد پرچم با متن «ماه خوب خدا» برای رمضانی کردن نوروز در نظر گرفته‌شده است، بیان می‌کند: سازمان زیباسازی شهرداری قزوین از چهار ماه گذشته فراخوان‌های مختلفی را در حوزه نوروز و استقبال از بهار برای مشارکت شهروندان در زیباسازی شهری ارائه کرده است. در همین راستا در حوزه هنرهای تجسمی و نقاشی‌های دیواری تعدادی از آثار توسط هنرمندان بومی و غیربومی تهیه‌شده که برخی این موارد برگزیده‌شده‌اند که در سطح شهر به نمایش گذاشته می‌شود.
مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری قزوین می‌افزاید: همچنین این سازمان در هفته‌هایی که گذشت به مناسبت اعیاد شعبانیه اقدام به مناسب‌سازی شهر، نورپردازی و نور آرایی کرده است و یک هزار پرچم، ۱۰ هزار متر ریسه الوان، فضاسازی ویژه در چهارراه ولیعصر و نصب گلدان گل نرگس در سطح شهر ازجمله اقداماتی بوده که با استقبال شهروندان روبه‌رو بوده است. همچنین مراسم نورافشانی با مشارکت مسجد مهدیه قزوین در شب میلاد منجی عالم بشریت حضرت مهدی (عج) انجام شد.
منجم می‌گوید: زیباسازی شهر، با مشارکت شهروندان برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است و تجربه نشان داده هرکجا که شهروندان پای‌کار باشند؛ نتیجه بهتری حاصل‌شده است. در همین راستا یکی از وظایف ما حمایت هنرمندان است و از طرح‌هایی که قابل‌اجرا باشد قطعاً در فضاسازی شهری استفاده خواهیم کرد.
زیباسازی شهر بر اساس خصوصیات انحصاری آن
وی در پایان عنوان می‌کند: قزوین شهر خوشنویسی ایران است و برای زیباسازی شهر در تلاش هستیم تا از خصوصیات انحصاری و ارزش‌های واقعی شهر استفاده کنیم. تمام تلاش و کوشش ما این است که ایام نوروز را هر چه‌بهتر و شادتر برای مردم برگزار کنیم و انتظار داریم که دستگاه‌های مختلف، هیئت‌های مذهبی و مردم در فضاسازی سطح شهر کمک‌رسان شهرداری باشند.
شهر را شهروندانش می‌سازند. این جمله‌ای است که بسیاری از فعالان حوزه شهری به آن معتقد هستند. شهری که مشارکت اجتماعی بالایی در تمام امور منتهی به شهر داشته باشد، الگوی موفقی از یک شهر درحال‌توسعه به شمار می‌رود. در همین راستا به سراغ یک فعال حوزه شهری رفتیم.
شهر باسلیقه شهروندانش باشد
نرگس صفایی، کارشناس و فعال حوزه مدیریت شهری در گفت‌وگو با پیام شهر می‌گوید: عملکرد سازمان زیباسازی شهرداری تأثیر بسزایی در نشاط اجتماعی دارد. در تمام کشورهای توسعه‌یافته، زیباسازی شهری بر اساس مشارکت شهروندان و باسلیقه شهروندان صورت می‌گیرد چراکه این مهم نقش سازنده‌ای در کاهش افسردگی جمعی دارد.
وی ادامه می‌دهد: توسعه فضای سبز و کاشت درخت و ایجاد محیطی نشاط‌بخش در بدنـه مـدیریت شـهری ، یکـی از ضـروریات مهـم در زنـدگی شهرنشینی امروز، آن‌هم باوجود رشد صنعت، افزایش ترافیک و آلودگی‌های زیست‌محیطی است.
این فعال حوزه شهری اظهار می‌کند: باید برای ایجاد نشاط و شادابی شهر، برنامه‌ریزی و روی شهروندان و احساس مسئولیتشان نسبت به فضای شهری حساب باز کرد. در همین راستا انتظار می‌رود، شهرداری در سال آتی بر روی افزایش ظرفیت‌های مردمی و مشارکت شهروندان سرمایه‌گذاری کند و در ایـن زمینـه مشوق‌هایی در نظر گیرد.
صفایی بابیان اینکه هرچه شهر زیباتر و رنگی‌تر باشد، می‌تواند شاهد حضور شهروندان بیشتری در شهر شود، بیان می‌کند: در سال‌های گذشته در تعطیلات قزوین را شهر خاموش قلمداد می‌کردند اما در چند سال اخیر به‌واسطه زیباسازی شهری، نصب المان‌ها و نمادهای مختلف این حس کمتر شده است و بی‌شک تأثیر آن در سال‌های آتی بروز و ظهور خواهد کرد.
افزایش آگاهی عمومی، مزایای مشارکت شهروندی
وی ادامه می‌دهد: شناخت اصول زیباشناسی و توجه به ویژگی‌های بومی و اقلیمی، اثر مثبتـی در ایجـاد آرامش و ماندگاری فضای شهری دارد و انتظار می‌رود در امر زیباسازی شهری، به روان‌شناسی محیط بیشتر توجه شود.
این فعال شهری معتقد است، مهم‌ترین مزایای مشارکت مردمی در مدیریت شهری، افزایش سطح آگاهی عمومی جامعه است.
وی بیان می‌کند: مـردم از طریـق مشارکت نسبت به حقوق خویش آگاه می‌شوند و در این صورت احساس تعلق‌خاطر به شهر بیشتر می‌شود و شهروندان خود را مسئول در برابر شهر و اتفاقاتش می‌دانند.
صفایی می‌گوید: بهبود کیفیت طرح‌ها و برنامه‌های شهری از طریق اتخاذ تصمیمات درست و منطقی‌تر، تدوین هدف‌های صحیح‌تر برای برنامه‌ها و طرح‌های شهری با توجه به شناخت بهتر مردم از امکانات، محدودیت‌ها و اولویت‌ها، افزایش شناخت برنامه ریزان نسبت بـه شـهر و محل موردمطالعه، برقراری پیوند میان مردم و طرح‌ها و برنامه‌ریزی شهری، کاهش هزینـه و زمـان اجـرای طـرح‌هـا و برنامـه‌هـا و ارتقای کیفیت اجرای طرح‌های شهری و برنامه‌های مدیریت شهری ازجمله مزایای این موضوع است.
زیباسازی محله نواب یک اتفاق خوب مدیریت شهری
وی بیان می‌کند: در این راستا و برای تبیین هرچه بیشتر این موضوع لازم است به تأثیر زیباسازی شهری دریکی از محله نواب قزوین و افزایش مشارکت شهروندی اشاره‌کنیم.
صفایی می‌گوید: نواب ازجمله محله‌های شهر قزوین است که آبادانی و ساخت‌وساز در آن از سال۱۳۳۵ آغازشده است. املاک این محله از ابتدا کاربری کشاورزی داشت و به باغ‌ها و آرامستانی که روبه‌روی مسجد محل قرار داشت، ختم می‌شد. خیابانی که امروزه از چهارراه «راهنمایی» به «نظام وفا» می‌رسد، کوچه باریکه‌ای بیش نبود؛ اما با تخریب منازل، عریض شد.
وی ادامه می‌دهد: شاید تا سال‌ها پیش این محله جزو خسته‌ترین محلات قزوین به شمار می‌رفت چراکه خانه‌های آن از معماری فرسوده برخوردار بودند. اما شهردارید با رنگ‌آمیزی دیوارهای خیابان سفیر امید و رنگی رنگی شدن آن خیابان سبب نشاط شهری اهالی محل شد و اتفاقاً امروز همان خیابان که خانه‌هایش جزو بافت فرسوده شهر بوده و عمده مصالح به‌کاررفته در آن‌ها سنگ، چوب و خاک است، امروز به یکی از لوکیشن‌های عکاسی تبدیل‌شده است.
این فعال شهری بیان می‌کند: محله نواب یکی از موفق‌ترین الگوهای زیباسازی است و شهرداری با مناسب‌سازی و زیباسازی سیمای بصری نقاط کم برخورداری سایر محلات می‌تواند، زمینه بازآرایی نماهای شهری را با استفاده از رنگ فراهم کند.
این کارشناس می‌گوید: شهرهای رنگارنگ زیادی در دنیا هستند که ساکنان آن‌ها می‌دانند چطور یک شهر خسته‌کننده و سیاه‌وسفید را با اضافه کردن رنگ‌های زیبا، به شهری پرجنب‌وجوش و جذاب تبدیل کنند.
وی ادامه می‌دهد: البته ناگفته نماند که رنگ‌آمیزی دیوارها در مناطق کم‌برخودار در صورتی می‌تواند به افزایش شورونشاط اجتماعی در چنین نقاطی کمک کند که نیازهای ابتدایی و ساده چنین محله‌هایی ازجمله فضای سبز، پارکینگ و بافت منظم شهری رفع شود تا شادابی رنگ‌ها باحال درونی این محله‌ها نیز تطابق داشته باشد.
صفایی می‌گوید: ایده ابتکاری رنگ‌آمیزی شهری می‌تواند شورونشاط و شادابی شهروندان را موجب شود و این خلاقیت در برخی کشورها نیز اجرایی شده و موردتوجه گردشگران قرارگرفته است و در قزوین نیز می‌توان با توسعه این روش و بهره‌گیری از ابزارهای فرح‌بخش مانند نور، آب‌نما و رنگ فضای بهتری را در شهر ایجاد کرد، اما اگر به خانه‌هایی که در کشورهای مختلف با این طرح رنگ‌آمیزی شده‌اند، دقت کنیم، متوجه می‌شویم که اصولاً چنین طرح‌هایی برای زیباسازی خانه‌هایی اجراشده که در مرحله نخست ازنظر ظاهری از شاخص‌های موردنظر برخوردارند و در گام بعدی، نمای آن‌ها مبتنی بر هویت اصیل معماری آن منطقه طراحی‌شده است.
حضور شاد افراد در شهر، درگرو اشاعه فرهنگ حقوق شهروندی
وی ادامه می‌دهد: همچنین لازم است، برای افزایش شورونشاط شهروندی، باید به مباحث حقوق شهروندی و اشاعه فرهنگ آن بیشتر توجه شود. به‌عنوان‌مثال در سال‌های پیش جشنواره‌های مختلفی برای ایام نوروز همچون جشنواره تخم‌مرغ رنگی برگزار می‌شد که نتیجه آن رنگ‌آمیزی المان تخم‌مرغ‌ها توسط شهروندان بود که منتهی به حضور شاد افراد در سطح شهر شده بود.
صفایی در پایان می‌گوید: محلات قزوین درگذشته از ساختار فیزیکی استانداردی برخوردار بودند و افراد حاضر در محله نسبت به محل زیست خود ارق و تعلق‌خاطر داشتند. از همین رو در ایام منتهی به جشن‌ها خود مردم محله‌هایشان را چراغانی و آزین بندی می‌کردند و یا در ایام منتهی به نوروز شهروندان با شست و شوی محل، محله تکانی می‌کردند. اما امروز شاهد انفعال شهروندان در محله‌ها هستیم.
نتیجه‌گیری: زیباسازی شهر و بهسازی سیمای شهری از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است. متأسفانه پیشروی شهر به سمت پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وسازهای مدرن سبب شده تا حقوق شهروندی و حس تعلق شهروندان فدای توسعه شود و درنتیجه با شهری بی‌روح و شهروندانی منفعل مواجه هستیم. درحالی‌که امروز تأثیر متقابل محیط و انسان بر یکدیگر امری مشخص است، به‌طوری‌که نه‌تنها معماران و طراحان شهری بر این موضوع واقف هستند؛ بلکه روانشناسان بسیاری از معضلات اجتماعی، ازجمله افسردگی شهروندان را درگرو محیط‌های نامناسب شهری می‌دانند؛ چراکه این روزها گسترش سریع شهرها و ساخت‌وسازهایی که به‌جای قوانین مناسب شهرسازی، سلیقه طراح و سازنده بنا بر آن حاکم است، چیزی جز نابسامانی و آشفتگی برای سیما و بافت شهری در برنداشته است.
دیدگاهتان را بنویسید