فضای مجازی و کودکان کار نوین

زهرا اسدی/ این روزها خانواده هایی را می بینیم که از تصاویر و ویدیوی کودکان خود برای تبلیغ در فضای مجازی استفاده می کنند؛ در واقع کودکان ناخواسته وارد این فضا می شوند و فعالیت های تبلیغی انجام می دهند، بدون اینکه از محتوا و معنی کاری که می کنند، خبر داشته باشند.

 همه ما می دانیم که «کودک کار» یک موضوع و آسیب اجتماعی است که جسم و روح کودک را تحت تأثیر قرارمی دهد و قانون برای حمایت از این کودکان قوانینی وضع کرده است. کودکی که در سن رشد و تکامل است، نمی تواند بسیاری از امور را خودش انجام دهد و به همین دلیل قوانینی برای حمایتش در نظر گرفته شده است. بر اساس این قوانین نباید از کودکان بهره کشی اقتصادی شود و مجازات هایی در این رابطه برای افراد خاطی در نظر گرفته شده است.

استفاده از کودک در فضای مجازی به منظور تبلیغات و جذب مخاطب، سبب می شود آسیب های روحی به او وارد شود و روانشناسان نیز این موضوع را نمی پسندند. اگر این سواستفاده از کودک جنبه اقتصادی داشته باشد، سبب می شود به این کودکان نیز کودکان کار گفته شود؛ البته اگر جنبه اقتصادی نیز مدنظر نباشد نیز روان کودک آسیب خواهد دید.

مردم باید بدانند بر اساس مقرارت، این کار ممنوع می باشد و برخورد قانونی می تواند صورت بگیرد. خانواده ها در قدم اول باید به فکر آرامش روح و روان فرزندشان باشند و این طور نباشد که به خاطر مسایل اقتصادی، کودکان خود را وارد فعالیت های این چنینی بکنند. این تصور که کودکان کار فقط در محیط بیرون و در خیابان ها مشغول فعالیت هستند، درست نیست. کودکانی که درون خانه ابزاری برای تبلیغ و کسب منافع اقتصادی باشند نیز جز کودکان کار محسوب می شوند؛ در واقع به این کودکان لقب کودکان کار نوین داده اند که برای بالا بردن مخاطب صفحات مجازی والدین خود مشغول فعالیت هستند .

کودکان کاری که در گذشته می شناختیم در معابر، خیابان های شلوغ و کارگاه های مختلف مشغول کار بودند، امروزه شکل جدیدی از کودکان کار را شاهد هستیم که ساعت ها مجبور هستند در مقابل دوربین، خود را به نمایش بگذارند و برای لایک و کامنت بیشتر به فروش زیبایی خود می پردازند. اینکه این کودکان با لباس ها و ظاهری شیک، خود را به نمایش می گذارند، نباید باعث گردد که اقدام والدینشان نادیده گرفته شود؛ در واقع ظاهر مرتب و آراسته این کودکان توجیهی برای درستی کار والدینشان نخواهد بود.

 ممکن است برخی والدین نه برای درآمدزایی بلکه برای جذب مخاطب بیشتر و به نوعی به چشم آمدن در بین گروه دوستان و اقوام، اقدام به استفاده از کودک خود در قبیل فضاها کنند که در هر صورت رویکرد اشتباهی است؛ توجه زیادی که این کودکان در این فضاها می بینند سبب می شود که در آینده مشکلات اجتماعی بسیاری را داشته باشند و آزارهای روحی زیادی ببینند.

برخی از این کودکان دچار خودشیفتگی می شوند و از همسالان خودشان جدا می افتند که سبب می شود تعاملات مناسبی در آینده نتوانند داشته باشند. در یک بازه زمانی، این کودکان مورد توجه بسیاری قرار می گیرند که رفته رفته کم می شود و کودکی که مدت زیادی مورد توجه بوده، به یک باره احساس طرد شدن می کند و مشکلات زیادی از جمله افسردگی ممکن است برایش رخ دهد. درگیر شدن بیش از اندازه این کودکان با فضای مجازی، سبب می شود از بسیاری آموزش های لازم دور بمانند و حتی مشکلات تحصیلی پیدا کنند. موضوع کودکان کار جدید موضوعی است که باید نظارت جدی در آن صورت بگیرد، چون روز به روز به تعداد این موارد اضافه می شود که هشداری جدی در رابطه با آینده این کودکان خواهد بود. بهتر است آموزش های لازم به والدین داده شود و فرهنگ سازی در این زمینه صورت بگیرد؛ علت این گونه رفتارها که اغلب اقتصادی هستند، باید شناسایی شده و به صورت جدی برای رفع این مشکلات اقدام شود.