شوراها تبلور تحقق حقوق شهروندی

ولی چگینی/ رئیس کمیسیون مالی، برنامه ریزی و سرمایه گذاری شورای شهر

امروزه شهرها و در کل محیط های زندگی مدنی و اجتماعی، با وجود شهروندان و فعالیت آنها معنی پیدا می کند.

همچنین رابطه شهروندان با مدیران و مسئولین حوزه شهری از جمله مسائل و موضوعات مهمی است که در زمینه مدیریت شهری در جهان مورد توجه قرار گرفته است.

یکی از عواملی که می تواند به تحقق و پایداری نظام مردم سالاری در جامعه از طریق اجتماعات مردمی بیانجامد، توجه به حقوق شهروندی است که می توان دستیابی به این هدف را از سوی شوراها دنبال کرد. در یک نگاه جامع شوراها در بطن خود، کلیدواژه حقوق شهروندی را دارا می باشند؛ زیرا فلسفه وجودی خود شوراها بندهایی از تحقق معیارها و مؤلفه های حقوق شهروندی است. به عبارت دیگر، شوراها تبلور تحقق حقوق شهروندی می باشند.

با پذیرش این حقیقت که شهر مرکز فرصت و محیطی برای ارایه توانایی های بالقوه انسانی است مشارکت مردمی به عنوان عنصر مهم مدیریتی در کنار موضوع شوراها به عنوان نهاد مدیریتی مردمی مطرح می شود زیرا مسائل و پیچیدگی های شهری به ویژه در کلانشهرها به حدی است که هیچ مدیر تیزبین و مقتدری هم نمی تواند به تنهایی آن را تحت کنترل درآورد.

امروز مفهوم جدیدی به نام حقوق شهروندی و مشارکت شهروندان درجوامع مطرح است که توسعه مدیریت شهری، تحول مشارکتی، آموزش تحول و پایداری شهری و توسعه یافتگی با آن ارتباط مستقیم دارد این در حالی است که متاسفانه در برخی موارد هنوز نگاه مدیران ما به شهروندان نگاهی تکلیف مدار است و به آنان به عنوان ساکنان منفعل محیط شهری نگاه می شود آنهم بدون دخالت دادن شهروندان در تصمیم گیری و خبر رسانی شفاف.

بی تردید چنین باور و نگرشی موجب می شود شهروندان نیز  در دراز مدت شهر را  متعلق به خود ندانسته و برای رفع مشکلات آن چاره ای نیاندیشند.

راهکار این مشکل را می توان در نهاد شورا جستجو کرد، نهادی برخاسته از بطن مردم، با رأی مردم و برای مردم که ذات وجودی وظایف آن ارتباط با شهروندان است. نهادی که می تواند با احترام به حقوق شهروندان برای آنها شأن و منزلت اجتماعی قایل شود و نقش و مشارکت آنها را در اداره امور افزایش دهد.

مسئله حقوق شهروندی از جایگاه خاصی در مناسبات اجتماعی برخوردار است و متقابلا مباحث پیرامون شوراهای شهر نیز به‌عنوان پارلمان‌های محلی که اعضای آنها منتخب شهروندان هستند، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. در این میان قوانین و مقررات شهری را می‌بایست به‌عنوان نقطه پیوند میان دو مولفه مدیریت شهری و شهروندان درنظر گرفت چرا که تصور وظایف و عملکرد مطلوب برای مدیریت شهری بدون درنظر گرفتن قوانین و مقررات و لحاظ حقوق شهروندی در پرتو آن غیرممکن خواهد بود. همانگونه که شورای شهر بر شهرداری و عملکرد این نهاد نظارت دارد، شهروندان نیز باید از چنین حقی در قبال منتخبان خود در شوراهای شهر برخوردار باشند. در اینجاست که با توجه به نقش شهروندان در پیاده‌سازی‌ برنامه‌های مرتبط با توسعه شهری و پیگیری مطالبات مشروع و قانونی آنها، چگونگی ارتباط مفید و مؤثر میان شهروندان و مدیریت‌های محلی به‌عنوان یک چالش مهم نمود پیدا می‌کند. از جمله مباحث مهم در ماده ۷۱قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شورای اسلامی ‌و انتخاب شهرداران مصوب سال ۷۵ می‌توان به بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسایی‌های حوزه انتخابیه و تهیه طرح‌ها و پیشنهادهای اصلاحی و ارائه به مقامات مسئول توسط اعضای شوراهای شهر اشاره کرد که اگر همین یک بند به درستی اجرا شود می‌توان به تحقق یک مدیریت اصولی و صحیح شهری امیدوار بود. لذا برای اخذ نظرات شهروندان و دغدغه‌های آنها در خصوص مسائل شهری نیازمند پیاده‌سازی‌ یک راهکار برنامه محور ، استاندارد و مطلوب با اخذ نظرات کارشناسان این حوزه هستیم. تسهیل ارتباط میان اعضای شورای شهر و مردم می‌تواند نویدبخش تحقق یک مدیریت صحیح و اصولی مبتنی بر نظام‌های کارآمد جهانی باشد.