سد معبر و ساماندهی مشاغل مزاحم/ شعاری که سال ها یخ زده است

فریبا قاسمی/ انتهای خیام شمالی، کنار یکی از معروف ترین بوتیک های زنانه، بساطش را که خرده اجناس آشپزخانه است، در پیاده رو پهن کرده. مدت هاست که در این قسمت از شهر او را می بینم. شکل ظاهری، نوع پوشش و لهجه اش می گوید که اهل قزوین نیست. به بهانه خرید یک جا اسپندی نزدیکش می شوم و‌ سر صحبت را باز می‌کنیم.

اهل یکی از روستاهای استان فارس است که از سه سال پیش به قزوین مهاجرت کرده.

همراهش‌ دختری است که انگار با گرمای سخت و طاقت فرسای تیرماه خو گرفته، از او می پرسم مگر در استان فارس، کار نیست که به قزوین آمدی؟ زیاد بودن تعداد دستفروشان و دوره گردها را بهانه مهاجرتش می کند.

امروز شنبه است و نشانی بازار های محلی شهر را به او می‌دهم، می گوید؛ از جایش راضی است و رفتن به بازار های محلی برای او که در یکی از تجاری ترین خیابان های شهر جا افتاده، صرف ندارد!

کمی پایین تر، در خیام وسط، چندین فروشنده کفش و شلوار، به صورت مثلثی خیام وسط را احاطه کرده اند و مشغول دست فروشی هستند و به دلیل سابقه حضورشان در این خیابان، جزو قدیمی ترین کاسب های دستفروش محل محسوب می شوند.

انصافا قیمت اجناسشان کمتر از قیمت مغازه است و همین موضوع باعث شده تا فروش ویژه ای داشته باشند.

با یکی از آن ها هم صحبت شدم و در خصوص ساماندهی مشاغل از او پرسیدم.

این کسبه قزوینی می گوید: با یکی از ماموران اجراییات شهرداری طرح رفاقت ریخته و هر بار که صحبت از سامان دهی مشاغل و جمع آوری دست فروش ها می شود، مقداری شیتیل پرداخت می کند و کسی کاری به کارش ندارد.

علاوه بر افزایش تعداد دست فروش ها در سطح شهر، وانت بارها نیز به معضل بزرگی تبدیل شده اند که علاوه بر ترافیک، روان شهروندان را هم نشانه گرفته اند.

به سمت شهرک کوثر می‌روم، از ابتدای فلکه اول تا سوم با حجم زیادی از وانت بارها مواجه می شوم که باعث برهم زدن نظم شهری و ترافیک شده اند. به بهانه خرید پیش یکی از وانت بارها رفته و سر صحبت را باز می‌کنم.

این راننده وانت بار قزوینی گفت: چندین بار بابت سد معبر تذکر و اخطار گرفته ام و چون بساطم رو به روی یکی از نهادهای نظامی است، ابتدای فروردین ماه سال جاری جمع آوری شدیم اما در نهایت پس از یک هفته استراحت به محل کار خود برگشتیم.

نظرش را در خصوص استقرار در یک محل ثابت پرسیدم و او هم با تنگ خلقی، از شهرداری گلایه می کند و اظهار می دارد: شهر برای مردم است و استقبال شهروندان از وانت بارها نشان از رضایت آن ها دارد.

وی ادامه می دهد: ما نان آور خانواده هستیم و تقریبا هر وانت بار برای یک الی سه نفر اشتغال زایی کرده است، از طرفی شهرداری فضایی برای ما مشخص کرده است که رفتن به آنجا حتی به صورت رایگان توجیه عقلانی ندارد! به عنوان مثال؛ مردم برای خرید به انتهای مینودر که زمانی سازمان اتوبوسرانی بود، نمی آیند و از همین رو مخالف جا به جایی هستیم.

به جرأت می‌توان گفت، سد معبر یکی از جدی ترین معضل شهری است که حل آن به واسطه شعارهایی از قبیل ساماندهی مشاغل مزاحم شهری به دست فراموشی سپرده شده است.

براساس تبصره شش ماده ۹۶ قانون شهرداری‌ها، اراضی، کوچه‌های عمومی، میدان‌ها، پیاده روها، خیابان‌ها و به طور کلی معابر و بستر رودخانه، نهرها و مجاری فاضلاب شهرها، باغ های عمومی، گورستان‌های عمومی و درخت‌های معابر عمومی واقع در محدوده شهر که مورد استفاده عمومی و درخت‌های معابر واقع در محدوده شهر که مورد استفاده عموم است، ملک محسوب و در مالکیت شهرداری است.

همچنین براساس تبصره یک‌بند دو ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها؛ سد معبر عمومی و اشغال پیاده‌روها و استفاده غیرمجاز از فضای میدان‌ها، پارک‌ها و باغ‌های عمومی برای کسب، سکنی یا هر عنوان دیگری ممنوع بوده و شهرداری مکلف است از آن جلوگیری کرده و در رفع موانع موجود و آزاد کردن معابر و اماکن توسط مأموران خود اقدام کند.

بیش از یک دهه است که سد معبر در شهر قزوین، به عنوان معضل مطرح شده و از آن پس در صحن های مختلف شورای شهر مورد بحث و گفت وگو قرار گرفته ، اما تاکنون اقدام قابل توجهی در این باب صورت نگرفته است.‌

علی رغم شعارها و راهکارهایی که از سوی مسوولان مدیریت شهری در گذشته و امروز مطرح شده است، معضل سد معبر، همچنان گلوی قزوین را می‌فشارد و سهم بسیار زیادی در افزایش حجم ترافیک، نازیبایی شهر و از بین بردن ایمنی پیاده راه‌ها داشته و دارد.

متاسفانه سد معبر تنها مختص به دستفروشان و وانت بارهایی نیست که به واسطه نبود فضای مناسب اشتغال برای امرار معاش به دست فروشی روی آورده اند؛ سد معبر به کسبه و صاحبان اصنافی هم که مسیرها و معابر سواره رو و پیاده رو را به انحای مختلف مسدود و محدود می‌کنند هم اطلاق می‌شود.

حتی من و شمایی که گاهی خودروهای شخصی مان را به شکل و شیوه های مختلف در برخی معابر و نقاط ممنوعه پارک کرده ایم، در سد معبر سهیم‌ هستیم.

اهمیت رفع این مشکل بر هیچکس پوشیده نیست؛ در همین راستا پیام شهر به سراغ مسوولان و کارشناسان مربوطه رفته تا از آخرین اقدامات اجرایی آن مطلع شود.

سد معبر، عاملی بر تضییع حقوق شهروندی

یک فعال حقوق شهروندی در خصوص معضل سد معبر به خبرنگار پیام شهر گفت: سد معبر یکی از معضلاتی است که مخاطراتی بسیاری را برای شهر و شهروندان به وجود آورده است.

فرزانه نوری با بیان اینکه، معضل ترافیکی بخش پیدای سد معبر است، تصریح کرد: یکی از مباحثی که در خصوص سد معبر مطرح است، تشویش روان شهروندان است. متاسفانه تعداد تصادفات ناشی از سد معبر برخی مشاغل در سطح شهر کم نیست. در بسیاری مواقع شاهد نزاع و درگیری شهروندان با یکدیگر به دلیل توقف دوبل و بعضا سوبل در اطراف وانت بارها برای خرید هستیم.

وی ادامه داد: سد معبر معضلی است که حقوق شهروندی را زیر سوال برده و به دنبال آن در کنار تکدی گری، چهره شهر را زشت کرده است، بنابراین سامان دهی مشاغلی که به نوعی سد معبر می کنند، ضروری است، اما متاسفانه طرح های مربوط به سامان دهی که هر ساله توسط شورای شهر و مدیران اجرایی مناطق مطرح می شود، سازو کار و ضمانت اجرایی نداشته و بیشتر به شعار تبدیل شده تا یک اقدام عملی موثر.

نوری عنوان کرد: تخصیص فضایی مناسب به دستفروشان، احداث بازارهای محلی ثابت، فرهنگ سازی و تشویق شهروندان برای خرید از اماکن مشخص، کمترین کاری است که شهرداری می تواند بری رفع این معضل انجام دهد.

مشاغل مزاحم شهری، شناسنامه دار می شوند

رییس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر قزوین نیز در این خصوص گفت: ساماندهی وانت بارها و دستفروشان، در صحن شورا مطرح و مقرر شده که این گونه مشاغل، شناسنامه دار شوند و در سطح شهر نقاط خاص و ثابتی برای فعالیت آنان مشخص شود.

علی فرمانی با بیان اینکه، اجرای طرح ساماندهی که سال ها در قالب شعار بین مدیران شهری دست به دست می شود، نیازمند عزمی جدی از سوی همه دستگاه‌های اجرایی استان است.

وی با تاکید بر اینکه جمع آوری مشاغل و سامان دهی آنان باید به گونه ای باشد که شخصیت و کرامت آنان حفظ شود؛ ادامه داد: همه ما نسبت به وضعیت اقتصادی جامعه آگاه هستیم و قصد بریدن نان هیچ فردی را نداریم، اما فعالیت برخی از افراد و وانت بارها در سطح شهر منفعت عمومی شهر را خدشه دار کرده و بارها شاهد گره‌های ترافیکی و بعضا تصادف بوده ایم و از همین رو اجرایی شدن طرح ساماندهی برای شهر امری عام المنفعه و ضروری است.

فرمانی در ادامه صحبت های خود افزود: بسیاری از دستفروش‌هایی که توسط ماموران اجراییات شهرداری شناسایی شدند، قزوینی نیستند اما به هر حال باید برای رفع این مشکل اقدام شود، در همین راستا پیشنهادی تحت عنوان شب بازارها در صحن شورا مطرح شده و زمانی که مغازه‌ها تعطیل می شوند، دستفروشان می توانند در شب بازارها فعالیت داشته باشند.

این عضو شورای اسلامی شهر نیز در خصوص بازارچه‌های محلی عنوان کرد: طراحی و اختصاص بازارچه های محلی در دستور کار شهرداری قرار گرفته و در مینودر بازارچه ای پیش بینی شده که می‌تواند در رفع معضل سد معبر کارساز باشد.

 وی همچنین در خصوص معضل سد معبر در «علاف بازار» و «بازارچه شهدا» بیان کرد: سامان دهی سد معبر در بازار و برخی بازارچه ها مورد توجه قرار دارد. به عنوان مثال؛ در این اماکن یکسری خط کشی هایی صورت گرفته که مغازه داران و غرفه داران تنها مجاز به قرار دادن وسایل خود در محدوده مشخص شده هستند.

سامان دهی مشاغل مزاحم شهری تا ۲ هفته آینده

مدیر منطقه یک شهرداری قزوین نیز در این باره به خبرنگار پیام شهر گفت: در خصوص سد معبر و رفع آن در سطح شهر، چندین جلسه با معاون دادستان برگزار کردیم که با توصیه قوه قضاییه و فرجه ای که به افراد متخلف داده شده، شهرداری با دستور دادستان وقت موظف به تعیین مکان هایی مشخص برای سامان دهی آنان است.

سید مهدی حاجی سید رضی افزود: خیابان شهید انصاری و ضلع شرقی امامزاده حسین (ع) به عنوان مکان سامان دهی مشاغل مشخص شده و تا دو هفته آینده اقدامات اجرایی آن صورت می گیرد.

وی با بیان اینکه در این خصوص بنر و اطلاعیه نیز در سطح شهر نصب شده است، گفت: مناطقی که در منطقه یک مشخص شده، جزو مناطق پرتردد بوده و همین حالا نیز چندین وانت بار در آن اماکن مشغول به فعالیت و فروش هستند و فکر می کنم در خصوص سامان دهی مشاغل ممانعتی نداشته باشند.

مدیر منطقه یک شهرداری قزوین همچنین عنوان کرد: رو به روی میدان تره بار، خیابان اسد آبادی و خیابان سپه، معابری هستند که بیشترین تخلف را در خصوص سد معبر دارند.

دست فروشی تهدیدی بر سلامت جسم و بهداشت روانی شهر

مدیر منطقه دو شهرداری قزوین نیز به خبرنگار پیام شهرگفت: با دستفروشان و دوره گردهایی که با ایجاد سد معبر، حقوق شهر و شهروندان را تضییع کنند، برخورد قانونی خواهد شد.

سلیمان بهرامی افزود: دستفروشی موجب تخریب چهره شهر می شود و تهدیدی برای سلامت جسم و بهداشت روانی شهر و به تبع شهروندان به شمار می رود که قانون به صراحت بر مقابله و برخورد با آن تاکید داشته و شهرداری‌ها را عامل اجرای قانون معرفی کرده است.

این مسوول با تاکید بر اینکه ساماندهی دستفروشان نیازمند فرهنگ سازی و آموزش‌های شهروندی است، تصریح کرد: چنانچه شهروندان به جای خرید از دوره گردها و دستفروش ها، کالاها و اقلام مورد نیازشان را از مراکز مجاز و دارای پروانه تهیه کنند، علاوه بر تقویت اشتغالزایی و کمک به سالم سازی فضای اقتصادی کشور، عرصه را بر کسانی که با توزیع و فروش کالاهای بعضا غیربهداشتی و غیرمجاز اقدام می کنند، نیز تنگ تر می کنند.

وی، با تاکید بر اینکه نباید نسبت به پدیده دستفروشی با ترحم نگریست و از تاثیر منفی آن بر روح و روان شهروندان بی تفاوت گذشت، ساماندهی آنان در بازارچه های محله ای و اجاره غرفه با قیمت مناسب به فعالان این عرصه را بهترین راهکار برای ریشه کنی معضل دست فروشی ارزیابی کرد.

مدیرمنطقه دو شهرداری قزوین اظهار کرد: با توجه به اینکه فضای مورد استفاده دستفروشان یک محیط عمومی است، استفاده از این محیط، تجاوز به حقوق شهروندی محسوب می شود و تمامی شهروندان به خصوص مغازه داران، حقوقی دارند که باید طبق قانون به آنان احترام گذاشته شود.

وی همچنین در خصوص اقدامات اجرایی صورت گرفته، گفت: منطقه دو شهرداری قزوین یکی از مناطقی است که نسبت به سد معبر و مشکلات آن دغدغه دارد و روزانه به صورت شفاهی به متخلفان تذکر و اخطار می دهد.

وی با بیان اینکه، لیست ۲۶ نفره ای از افراد متخلف تهیه و تحویل مراجع قضایی شده است، اظهار داشت: شهرداری موظف به جمع آوری این‌گونه مشاغل با حکم قوه قضاییه است و در این راستا منتظر دستور قوه قضاییه هستیم و امیدواریم با تصمیماتی که در این راستا اتخاذ می شود، تا پایان تابستان شاهد سامان دهی این مشاغل و رفع مشکلات آنان باشیم.

وی اظهار داشت: مناطقی چون فلکه مادر، بلوار باهنر، بلوار بهشتی و سرداران از فضاهای مشخص شده جهت ساماندهی اینگونه مشاغل در سطح شهر است.

ملاحضات اقتصادی و معیشت، عاملی بر افزایش سد معبر

مدیر منطقه سه شهرداری قزوین نیز با بیان اینکه، هرگونه سد معبر در اماکن عمومی تخلف است، به خبرنگار پیام شهر گفت: در منطقه سه شاهد تخلف برخی کسبه ثابت و دستفروشان و وانت بارها هستیم که قانون در خصوص فعالیت این افراد به صراحت دستور جمع آوری می دهد.

علی پوریوسفی در پاسخ به این سوال که چرا تاکنون قانون اجرا نشده است، اظهار داشت: تا به امروز ملاحظات اقتصادی و اجتماعی باعث شده تا قانون به خوبی اجرا نشود و به همین دلیل تعداد این گونه مشاغل در سطح شهر افرایش یافته است.

وی گفت: منفعت اقتصادی وانت بارها از سد معبر و همچنین استقبال شهروندان باعث شده تا با وجود بازارچه های متعدد در شهرک کوثر و مینودر، اما همچنان شاهد این معضل در سایر مسیر و خیابان های منطقه سه شهر باشیم.

پور یوسفی ادامه داد: متاسفانه در امر جمع آوری با یک سری تقابل همراه هستیم که امیدواریم با همکاری دستگاه‌های اجرایی همچون نیرو انتظامی و قوه قضاییه، بتوانیم گام مثمر الثمری در این راستا برداریم.

وی با بیان اینکه دو نقطه در منطقه ۳ برای ساماندهی اینگونه مشاغل در نظر گرفته شده، تصریح کرد: مجموعه اتوبوسرانی سابق که محیطی محصور و دارای پارکینگ است و همچنین شمال بلوار معلم و در ورودی شهرک مینودر، از دیگر مکان های درنظر گرفته شده به این امر است.

وی در پایان افزود: آمادگی و سازکار لازم به لحاظ اجرای طرح ساماندهی مشاغل مزاحم شهری توسط منطقه سه شهرداری وجود دارد و با دستور قوه قضاییه این امر صورت می گیرد.

قم، الگوی موفق سامان دهی مشاغل مزاحم شهری

مدیر سازمان ساماندهی مشاغل شهرداری قزوین نیز در این خصوص به خبرنگار پیام شهر گفت: رفع سد معبر به عهده اجرائیات مناطق است و هر منطقه موظف است جهت ساماندهی مشاغل مزاحم شهری، نقاطی را در نظر بگیرد.

اصغر الهیاری با بیان اینکه، سازمان ساماندهی مشاغل و یا همان سازمان میادین وظیفه ساماندهی دستفروشان و وانت بارها را دارد، اظهار داشت: متاسفانه سال هاست که ساماندهی مشاغل مزاحم شهری و سدمعبرها مطرح می‌شود اما تا به امروز به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم، اقدامات اساسی چندانی در این زمینه صورت نگرفته است.

الهیاری عنوان کرد: سال های گذشته برخی نقاط توسط مدیران مناطق برای این امر مشخص شد اما به دلیل پرت بودن آن نقاط، وانت بارها و دستفروشان از استقرار در آن خودداری کردند و این معضل همچنان پابرجاست.

وی با بیان اینکه، به دلیل مسائل اقتصادی و معیشتی، آن طور که باید، نسبت به این معضل سخت گرفته نمی شود، افزود: رفع سد معبر و مشکلات مربوط به آن، نیازمند هم افزایی تمام دستگاه های اجرایی از جمله نیروی انتظامی و قوه قضاییه است؛ چنانچه مناطق شهرداری، مکان مناسبی برای آن در نظر بگیرند که برای دستفروشان و وانت بارها توجیه اقتصادی داشته باشد، طرح ساماندهی مشاغل می تواند موفق باشد، در غیر این صورت همچنان باید درگیر این معضل در سطح شهر باشیم.

الهیاری با اشاره به روز بازارهای محلی همچون؛ شنبه بازار، سه شنبه بازار و چهارشنبه بازار افزود: بازارهای محلی ظرفیت های خوبی برای دستفروشان و وانت بارها فراهم آورده اند و در حال حاضر در این بازارهای محلی ۴۵۰ دستفروش و وانت بار در حال فعالیت هستند و ما همچنان آمادگی پذیرش ۸۰۰ الی ۹۰۰ دستفروش و وانت بار را در این بازارهای محلی داریم. ‌

وی تصریح کرد: شهر قم، یکی از موفق ترین شهرها در ساماندهی مشاغل است که در تلاش هستیم الگوهایی که این شهر پیاده شده در شهر قزوین نیز اجرا کنیم.

سوتیتر: بازارهای محلی ظرفیت های خوبی برای دستفروشان و وانت بارها فراهم آورده اند و در حال حاضر در این بازارهای محلی ۴۵۰ دستفروش و وانت بار در حال فعالیت هستند و ما همچنان آمادگی پذیرش ۸۰۰ الی ۹۰۰ دستفروش و وانت بار را در این بازارهای محلی داریم. ‌

سوتیتر: براساس تبصره یک‌بند دو ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها؛ سد معبر عمومی و اشغال پیاده‌روها و استفاده غیرمجاز از فضای میدان‌ها، پارک‌ها و باغ‌های عمومی برای کسب، سکنی یا هر عنوان دیگری ممنوع بوده و شهرداری مکلف است از آن جلوگیری کرده و در رفع موانع موجود و آزاد کردن معابر و اماکن توسط مأموران خود اقدام کند.