سخت و زیان آور بی مزد

مریم کشاورز مسعودیان/ احتمالا از روز نخستی که صدای شلیک گلوله های طالبان آخرین صداهای خبرنگار مظلومیت های مردم افغانستان« محمود صارمی» را در سینه خفه کرد، صدای جامعه خبری برای همیشه در سینه محبوس شد.

صدایی که اگرچه برای مطالبه حق مردم بالارفت و قلم به انتشار این صدای فریاد پرداخت، اما نتوانست راهی باشد برای رساندن موج محرومیت شغلی سخت و زیان آور به نام «خبرنگاری»

تا جائی که امروز این غده بدخیم، پیکر جامعه رسانه ایران را به مرگی تدریجی و روزمرگی ای مسموم درآمیخته است؛ فضایی که اگرچه بارها برای درمان  تیغ تیز جراحی بر جان مطبوعات کاغذی و غیر کاغذی نشسته اما جز جای زخمی ماندگار چیزی به همراه نداشته است.

همین دلخوری های کوچک و درشت خبرنگاران در سراسر کشور در قزوین هم توانسته بسیاری از فعالین این عرصه را به خود مشغول کند، از این رو جلسه ای که با عنوان نشست خبری محمد حسین فائزی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین  برگزار شده بود، به جلسه ای برای بیان مشکلات و دغدغه های این قشر در قزوین تبدیل شد.

خبرنگارانی که هویت خبری ندارند

نداشتن هویت رسانه ای اولین گلایه هر خبرنگاری است، خبرنگارانی که اگرچه آثاری بسیار قوی و ارزشمند در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده اند اما از دیدگاه« سامانه جامع رسانه های کشور» خبرنگار محسوب نمی شوند.

بخش قابل توجهی از سوالات این نشست خبری به گلایه های خبرنگاران استان قزوین از این سامانه یکپارچه اختصاص داشت، سامانه ای که در مرحله نخست با هدف غربالگری واقعی فعالان رسانه و خبرنگاران از خبرنگارنماها ایجاد شد اما در نهایت با قوانین سخت گیرانه ثبت و تایید خبرنگاران به یکی از دغدغه های فعالین این عرصه تبدیل شد.

به گفته خبرنگار یکی از خبرگزاری های قزوین؛ در حال حاضر اقوام نزدیک برخی از صاحبان رسانه های محلی و حتی منشی های دفاتر خبری در استان قزوین در سامانه رسانه های جامع عضویت دارند ولی هنوز خبرنگاران خبرگزاری های مطرح و بسیاری از خبرنگاران با سابقه استان موفق به ثبت نام در این سامانه نشده اند.

این خبرنگار می گوید: با وجود این که ثبت آثار در این سامانه از شرایط عضویت محسوب می شود اما اهمیت چندانی ندارد و افراد با سالی چند خبر می توانند عضو سامانه باشند، به عبارتی دیگر درج آثار و موفقیت های شغلی فقط یک امتیاز محسوب می شود و شرط اصلی نیست ولی معرفی نامه مکتوب با مهر و امضای مدیر مسوول با ذکر نام و نام خانوادگی، کد ملی، تاریخ تولد، سمت و تاریخ دقیق شروع فعالیت، اصلی ترین شرط عضویت در این سامانه است.

بررسی شرایط صدور این معرفی نامه به قدری سخت گیرانه است که حتی کارت خبرنگاری از رسانه موجود و یا معرفی نامه عمومی به هیچ عنوان مورد پذیرش نیست، در حالی که صاحبان رسانه های مطرح کشور از صدور چنین معرفی نامه ای به دلیل بار حقوقی آن برای خبرنگاران شهرستانی که به صورت حق التحریر فعالیت می کنند، سرباز می زنند.

و این یعنی در اکثر شهرستان های کشور خبرنگارانی  فعالیت می کنند که « هویت» خبری و رسانه ای ندارند!

خبرنگارانِ بی خبر از معیشت

اگرچه خبرنگاران در طول تاریخ حرفه ای فعالیتشان در کشور همواره ثابت کرده اند که نگرانی برای معیشت اقشار مختلف مردم از مهم ترین دغدغه های آنان است و بارها برای انتشار مطالب این چنینی با مشکلاتی مواجه شده اند، اما به نظر می رسد به عقیده مسوولین بسیاری از خبرنگاران این روزهای کشور بی خبر از معیشت هستند.

به عبارتی این شغل« سخت و زیان آور» حداقل درآمد مطلوب و برای گذران یک زندگی را تامین نمیکند و این زخم زمانی ناسورتر می شود که آینده شغلی این افراد نیز به دلیل همان عدم عضویت در سامانه رسانه های جامع کشور، در نهایت به عدم امکان عضویت در صندوق اعتباری هنر و محروم ماندن از بیمه خبرنگاری می شود.

• نگاه سلیقه ای مسوولین به قلم به دستان استان

یکی دیگر از مشکلاتی که فریاد اهالی رسانه را در قزوین بلند کرد، نگاه سلیقه ای مسوولین به قلم به دستان استان است؛ مسوولینی که با توجه به طیف سیاسی و فعالیت های خاص خود با افراد به خصوصی از خبرنگاران آمد و شد دارند و به عبارتی پای دیگر خبرنگاران را از برنامه های خبری و مناسبت های مختلف کوتاه کرده اند.

این نگاه سلیقه ای در کنار این که آسیبی بزرگ به روند اطلاع رسانی و شرایط دسترسی آزاد مردم به اطلاعات وارد می کند، موجب حمایت افراد خاصی از خبرنگاران و در نهایت محرومیت خبرنگاران منتقد و مطالبه گر از روند برنامه های خبری استان خواهد شد.

از خانه مطبوعات نیمه تعطیل تا خبرنگاران بدون حامی

گلایه خبرنگاران استان قزوین از نبود مجمع صنفی اثر گذار و به عبارتی نیمه تعطیل بودن خانه مطبوعات، مشکلات اساسنامه و برگزار نشدن به موقع انتخابات خانه مطبوعات گلایه دیگر خبرنگاران رسانه های گروهی استان قزوین است؛ خبرنگارانی که حتی در موارد انتقاد، مطالبه گری و پیگیری بسیاری از مطالبات مردم با مسائل حقوقی متعدد مواجه هستند.

ماجراهای رخ داده برای خبرنگار مرحوم خانم امیری به عنوان یکی از سردمداران خبرنگاران مطالبه گر در استان قزوین، همه و همه نشان از بدون حامی بودن جامعه خبری در استان قزوین دارد؛ روندی که قطعا نتیجه ای جز آسیب برای روند صحیح خبرنگار مطالبه گر نخواهد داشت و در آینده ای نه چندان دور با حذف خبرنگاران منتقد و اثرگذار استان قزوین، فضا را برای خبرنگاران «میرزا بنویس» بیشتر از گذشته فراهم و مهیا خواهد کرد.

• مدیرکلی که خود را حامی خبرنگاران استانی می داند

آنچه پیش از این ذکر شد، تنها بخشی از گلایه های جامعه خبری استان قزوین به  مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین بود؛ گلایه هایی که فائزی آن را به حق دانست و وعده داد به زودی تصمیم گیری مناسب برای رفع بسیاری از این مشکلات انجام خواهد شد.

 وی در گام نخست در خصوص برگزاری انتخابات خانه مطبوعات عنوان کرد: خبرنگاران قزوینی تا ماه های آینده می توانند منتظر برگزاری انتخابات خانه مطبوعات در قزوین باشند .

او همچنین به مساله خبرنگاران بدون حامی در پرونده های قضایی اشاره کرد و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین نخستین حامی جامعه خبری در استان است، به شرطی که نقدهای انجام شده اصولی و بر مبنای شواهد قوی و مستندات انجام شده باشد.

وی گفت: تلاش ما ایجاد یک روند مطالبه گری درست و نفع جامعه اسلامی است اما در این بین مطالبه گری و انتقاد مستند برای اما اولویت است چرا که منطق حکومت اسلامی همین مطالبه گری به حق و درست است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین اظهار داشت: نگاه ما اصالت دادن به جریان حرفه ای خبر است و از این رو معتقدیم برای  بالا بردن سطح رسانه های استان باید همه جریان هار ا تقویت کنیم، اما باید بپذیریم اشتباهاتی که تدریجی و به مدت سالیان طولانی انجام شده، به طور ضربتی قابل اصلاح نیست ولی در یک بازه زمانی میان مدت در تلاشیم تا این بسیاری از این مسائل را حل و فصل کنیم.

فائزی گفت: ما در حوزه حمایت از مطبوعات و رسانه ها دچار خلاهای قانونی هستیم و شکستن بسترهای موجود قدری آسیب زاست اما در نهایت می تواند به نفع رسانه و مطبوعات استانی به پایان برسد.

وی افزود: در خصوص نگاه های سلیقه ای به فعالیت خبرنگاران در استان قزوین، حداقل کاری که ما می توانیم انجام دهیم این است که در شورای اطلاع رسانی استان مصوب کنیم که فهرست جامع خبرنگاران استان در جلسات رسمی و نشست های خبری الزام به دعوت دارند، ولی مشکل اصلی این است که هنور فهرست این خبرنگاران در استان تهیه نشده است که به زودی در حال غربال و تهیه این فهرست جامع هستیم.

خبرنگاران در انتظار خبرهای خوش

اگرچه در دو سال گذشته بسیاری از مسوولین استان قزوین به بهانه شیوع بیماری کرونا از تجلیل خبرنگاران رسانه های گروهی در روز خبرنگار نیز سرباز زدند، اما فائزی وعده داد با برنامه ریزی های انجام شده امسال مراسم روز خبرنگار به گونه ای شایسته با حفظ شان خبرنگاران استان برگزار خواهد شد تا تقدیری باشد از زحمات افرادی که سال‌ها برای احقاق حق مردم تلاش کرده اند.

اینک خبرنگاران در انتظار خبرهای خوش از جانب مسوولین برای جامعه خبری استان هستند.