در مسیر خود هزاران پیچ و خم دارم…
سپید و سیاه مناسبسازی فضای شهری برای افراد معلول در قزوین رویا بابائی/ بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت؛ ۱۵ درصد جمعیت همه جوامع را افراد دارای معلولیت تشکیل می‌دهند؛ شهروندانی که باید برابر با همه شهروندان به امکانات اجتماعی دسترسی داشته باشند و قانون و عدالت در قبال آنها نباید دچار تبعیض باشد. اما […]
سپید و سیاه مناسبسازی فضای شهری برای افراد معلول در قزوین
رویا بابائی/ بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت؛ ۱۵ درصد جمعیت همه جوامع را افراد دارای معلولیت تشکیل می‌دهند؛ شهروندانی که باید برابر با همه شهروندان به امکانات اجتماعی دسترسی داشته باشند و قانون و عدالت در قبال آنها نباید دچار تبعیض باشد. اما معلولان در اغلب موارد از دسترسی به همه امکاناتی که برخورداری از آن حق طبیعی همه شهروندان است بازمی‌مانند و از تحصیل، آموزش، تفریح، ازدواج، اشتغال و… سهم نمی‌برند تنها به این دلیل که بستر شهرها برای حضور و ترددشان مناسب نیست؛ بنابر این، در میان انواع مشکلات و چالش‌های معلولان، می‌توان گفت؛ بود و نبود «مناسبسازی» در بسیاری از پیشرفت‌ها و پس‌رفت‌های آنان ریشه دارد.
در سال‌های گذشته این مقوله بیشتر مورد توجه قرار گرفته و اگرچه در دستیابی به شهرهای دسترس‌پذیر هنوز راه زیادی باقیمانده، اما شواهد نشان می‌دهد که دستگاه‌های متولی، امر مناسبسازی روند مثبتی را پیش گرفته‌اند.
قزوین نیز در این قاعده مستثنی نبوده و روال مناسبسازی در قزوین اگرچه برای سال‌های زیادی پشت‌پرده بی‌توجهی مانده و تحرک بسیار کندی داشت، اما در دو الی سه سال اخیر، خیز مناسبی برداشته و دستاوردهای خوبی داشته است.
«تغییرنگرش» دستاورد جدید شهرداری قزوین
مشاور شهرداری در امور مناسبسازی فضا و زیرساخت شهری در این خصوص می‌گوید: نگاه شهرداری از ابتدا نسبت به مناسبسازی مساعد بود اما من از واژه تغییر نگرش شهرداری به‌عنوان یک «دستاورد» نسبت به بحث مناسبسازی یاد می‌کنم چون در سال‌های اخیر این نگرش از نگاه خام گذشته به شکل قابل توجهی ارتقا یافته است.
حسن رجبی ادامه می‌دهد: روح حاکم بر شهرداری مناسبسازی را ضروری می‌داند به گونه‌ای که اخیراً
کارگاه‌هایی را برای توجیح سرمایه انسانی اعم از مدیران، کارکنان و عوامل اجرایی برگزار می‌کنیم و به‌مرور نوبت به آموزش پیمانکاران نیز خواهد رسید.
وی می‌افزاید: در بحث مناسبسازی، وجود مقولاتی اعم از موزائیک‌های هشدار دهنده، پایه‌های روشنایی، رمپ، آسانسور، نرده‌ها، دستگردها، سرویس‌های بهداشتی، خدمات حمل‌و‌نقل عمومی و حتی مسائل مرتبط با دسترس‌پذیری کودکان نیز مورد توجه است.
این عضو کمیته اجرایی-تخصصی استانداری، از لازم‌الاجرا شدن بخشنامه تأمین امنیت مادر و کودک در تمامی پروژه‌ها و فضای عمومی خبر داده و می‌گوید: از اوایل سال آینده شاهد اثربخشی این بخشنامه خواهیم بود.
رجبی با قدردانی از تعامل همه دستگاه‌ها با شهرداری، همکاری همه‌جانبه همه دستگاه‌ها را خواستار شده و تأکید می‌کند: قزوین با وجود داشتن فاصله تا نقطه ایده‌آل، پیشرفت خوبی در زمینه مناسبسازی داشته و سال گذشته نیز شهرداری قزوین در زمینه بهبود وضعیت فضا و زیرساخت شهری موفق به کسب رتبه عالی کشور در پروژه‌های عمرانی شد و مورد تقدیر ملی قرار گرفت.
وی توضیح می‌دهد: الزام اضافه کردن تیک مناسبسازی در برگه گزارش مهندس ناظر، از پیشنهادات من بود که مورد موافقت نظام‌مهندسی و تصویب ستاد مناسبسازی قرار گرفت و با این اقدام امکان تفسیر به رأی در مورد ساختمان‌ها برداشته شد و با دستگاه‌های متخلف برخورد خواهد شد.
رجبی همچنین از امکان تمدید پروانه فعالیت پزشک به عنوان ابزار محرکی برای الزام پزشکان به تأمین مطب‌های مناسبسازی شده یاد کرده و می‌گوید: این روش با کمترین هزینه و در زمان مناسب امکان مناسبسازی مراکز درمانی را فراهم خواهد کرد.
«مناسبسازی» از شاخص‌های سنجش عملکرد دستگاه‌ها
مسوول مناسبسازی اداره کل بهزیستی قزوین هم می‌گوید: یکی از اتفاقات خوب و دارای ضمانت اجراییِ سال‌های اخیر، قرار گرفتن بحث مناسبسازی به عنوان یکی از شاخص‌های سنجش عملکرد عمومی ادارات و دستگاه‌های دولتی است که قبلاً از هزار امتیاز ۲۰ امتیاز داشت که در حال حاضر به ۵۰ امتیاز افزایش پیدا کرده و این نشان از افزایش اهمیت مناسبسازی دارد.
پری میرزایی ادامه می‌دهد: چهار نماگر‌ی که در ساختمان ادارات مورد سنجش قرار می‌گیرند شامل؛ درب ورودی ادارات، پیاده‌رو، سطح شیبدار و پارکینگ، سرویس بهداشتی و آسانسورها هستند و در بانک‌ها به جای سرویس بهداشتی، مناسبسازی خودپردازها و پیشخوان‌ها مطرح است و در اجرای آن فقط فرد معلول مورد اشاره نیست، بلکه سالمندان و جانبازان نیز مطرح‌اند.
میرزایی، مناسبسازی را یک فرآیند تدریجی می داند و می‌افزاید: آغاز این فرآیند ۳ سال پیش و پایان آن آذر امسال است و همه دستگاه‌های دولتی بر اساس آئین‌نامه اجرایی، موظفند تا آذر ماه بحث مناسبسازی خود را به اتمام برسانند.
این مسوول مناسبسازی بهزیستی قزوین با بیان اینکه میانگین رتبه مناسبسازی کشوری ۵۲ درصد است و استان قزوین نیز در همین رده و در وضعیت زرد قرار دارد، توضیح می‌دهد: استان‌های دارای امتیاز ۰ تا ۲۵ در وضعیت قرمز، استان‌های دارای امتیاز ۲۵ تا ۵۰ امتیاز نارنجی، استان‌های دارای ۵۰ تا ۷۵ در وضعیت زرد و استان‌ها دارای امتیاز ۷۵ تا ۱۰۰ در وضعیت سبز یا ایده‌آل قرار دارند.
میرزایی، بیمه‌ها و بانک‌ها را از جمله نهادهایی خواند که کمترین توجه را به مناسبسازی داشته و شرایط نامطلوبی دارند و می‌گوید: در جلسات ستاد مناسبسازی این موضوع بررسی خواهد شد.
«آگاه‌سازی» مهم‌ترین رکن مناسبسازی
رئیس هیات‌مدیره موسسه نابینایان و کم‌بینایان استان قزوین «آگاه‌سازی» را مهم‌ترین رکن مناسبسازی می‌داند و می‌گوید: آگاه‌سازی مردم، مسوولان و پیمکانکاران نسبت به اهداف و نحوه مناسبسازی تأثیر بالایی در اجرای آن دارد.
غلامعلی بخشی‌فرد به عنوان نمونه به موزاییک‌های هشداردهنده و راهنمای مسیر نابینایان اشاره کرده و می‌گوید: فلسفه موزائیک‌های هشداردهنده، دادن اطمینان خاطر به نابینا برای نبود مانع در مسیر است اما مردم و بسیاری از مغازه‌داران در اثر ناآگاهی اقدام به پارک موتور، دوچرخه و یا چیدن وسایل مغازه خود در این مسیر می‌کنند.
این عضو ستاد مناسبسازی استان و شهرستان قزوین ادامه می‌دهد: حتی اغلب پیمانکاران نمی‌دانند وقتی تعدادی از این موزائیک‌ها دچار شکستگی می‌شوند باید فوری تعویض و جایگذاری شود چون فقدان موزائیک برای فرد نابینا به معنای عدم ادامه مسیر به دلیل وجود مانع، پرتگاه یا محل کنده شدن است و استرس روانی بالایی برای نابینایان دارد و این مساله را در ستاد مناسبسازی نیز مطرح کرده‌ام.
وی با بیان اینکه کارهای بر زمین مانده زیادی وجود دارد اما همین قدم‌های برداشته شده نیز بسیار ارزشمند است، وضعیت قزوین را از نظر مناسبسازی رو به بهبود دانسته و خیابان‌های پیغمبریه، خیابان‌های منتهی به بازار و خیابان پونک محدوده برج‌های کسری را از جمله خیابان‌های ناامن و خیابان‌های خیام، فردوسی و محدوده اداره کل بهزیستی تا سبزه‌میدان را از خیابان‌های نسبتاً امن و دسترس‌پذیر برای تردد نابینایان برمی‌شمرد.
این فعال حوزه نابینایان، تجمع مراکز درمانی و ساختمان‌های پزشکان را در یک یا چند نقطه شهر از مشکلات جدی شهر قزوین دانست و افزود: تجمع این مراکز فقط در چند خیابان درست نیست؛ بخصوص وقتی در این مناطق پرترافیک، امکان ارائه خدماتی همچون محل پارک خودرو که برای معلولان بسیار ضروری است، وجود ندارد.
بخشی‌فرد با بیان اینکه این مسائل با نماینده نظام پزشکی مطرح شده و مورد بحث است، ادامه می‌دهد: بسیاری از ساختمان‌های پزشکان به‌علت قدمت بالا فاقد آسانسور و شیب استاندارد هستند، درحالی که معلولان با انواع معلولیت‌های جسمی، سالمندان و همه بیماران که در حال دردمندی به مطب‌ها مراجعه می‌کنند، نیاز مبرم به این امکانات دارند.
رئیس هیات‌مدیره موسسه نابینایان و کم‌بینایان استان در ادامه از بحران بیکاری به عنوان پایه مشکلات نابینایان یاد کرده و می‌گوید: فقدان شغل، ریشه بسیاری دیگر از مشکلات این افراد اعم از عدم ازدواج و تشکیل خانواده، استقلال فردی و خانوادگی و… است.
بخشی‌فرد کار پایلوتی را نتیجه‌بخش‌تر از برنامه‌ریزی‌های کلان می داند و می گوید: مسیر اداره کل بهزیستی تا سبزه‌میدان پرترددترین مسیر معلولین در شهر قزوین است و سال‌ها پیش در این مسیر روی خط عبور نابینایان، ۷ تیر برق وجود داشت؛ ما در رابطه با انتقال آنها با شرکت برق، بهزیستی و استانداری مکاتبه داشتیم اما شرکت توزیع نیروی برق برای انتقال تیرهای برق ۷۰ میلیون تومان هزینه می‌خواست که متاسفانه تأمین آن در توان بهزیستی نبود و بالاخره پس از مدت‌ها پیگیری، شرکت برق نسبت به خطرات موجود در این مسیر برای نابینایان مجاب شد و با هزینه خود اقدام به انتقال آن کرد و این نمونه موفقی از کار پایلوتی برای ما بود.
وی در پایان تأکید می‌کند: تلاش همگانی و همیاری دستگاه‌ها در مناسبسازی شهر دیده می‌شود و حتی اخیراً راه‌آهن قزوین هم در خلال پیگیری‌ها، مجهز به آسانسور شده و در این میان نمی‌توان اهمیت پاسخگویی به یک ارگان دولتی بالادستی را در تسریع امور نادیده گرفت.
مناسبسازی، بستر حضور اجتماعی
معلولان حق دارند به راحتی در فضاهای شهری تردد کنند و در این رابطه با مشکل و مانعی مواجه نباشند؛ بی‌توجهی به این امر آنان را از دستیابی به بسیاری از خواسته‌ها، آرزوها و اهدافشان محروم کرده و به حاشیه می‌راند، بنابراین اهمیت مناسبسازی از آنجا که بسترساز دستیابی معلولان به سایر تمایلات و اهدافشان است صد چندان می‌شود که لذا انتظار می‌رود شهرداری‌ها در تحقق این خواسته های به حق و انسانی، آستین همت را جدی‌تر از پیش بالا زده و این گروه را همچون فرزندان خویش بنگرند.
دیدگاهتان را بنویسید