اهدای خون تبلور عشق به هموطن است

پرویز بنی اردلان/ در سال ۱۸۸۱ دکتر ویلیام استوارت هالستِد انگلیسی، برای کمک به خواهرش که پس از زایمان در حال خونریزی بود، عجله داشت. او به سرعت سوزنی را در بازوی خود وارد کرد، خون خود را کشید و به خواهرش منتقل کرد. پس از چند دقیقه نامشخص، خواهرش شروع به بهبودی کرد.

بسیاری از ما این دغدغه را داریم که چطور و از چه طریقی می‌توانیم به بیماران دیگر به‌خصوص در شرایط بحرانی کمک کنیم. اهدای خون، یکی از مهم‌ترین روش‌های نجات جان انسان‌های دیگر است. افرادی که در سوانح رانندگی یا بر اثر بلایای طبیعی مثل زلزله دچار مصدومیت می‌شوند؛ نوزادان و کودکانی که دچار کم‌خونی هستند و یا بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، همگی انسانی‌هایی هستند که برای زنده ماندن به خون همنوعان خود نیاز دارند.

سرپرست اداره کل انتقال خون استان قزوین به مناسبت روز جهانی انتقال خون، در خصوص وضعیت اهدای خون در استان قزوین به خبرنگار پیام شهر می گوید: با توجه به شیوع بیماری کرونا و افت شدید آمار مراجعین برای اهدای خون در سراسر دنیا، این اداره کل همواره مدیون حس نوع دوستی و ایثار در کنار اعتقادات مذهبی آحاد جامعه به ویژه در ایام خاص می باشد. ذخیره خون در استان قزوین همواره در سطح مطلوب قرار دارد و ضمن تامین ۱۰۰ درصد نیازهای خونی بیمارستان های استان، در سال ۱۴۰۰ به میزان ۱۲ هزار ۸۱۸ مورد به سایر استان ها نیز ارسال شده است؛ شایان ذکر است که با توجه به درخواست بالای پلاکت توسط مراکز درمانی و هم چنین مدت نگهداری پایین این فرآورده، نیاز به حضور مستمر اهدا کنندگان عزیز می باشد.

دکتر عباس طالبیان اشاره می کند: در تحلیل آماری از تاریخ اول فروردین سال جاری تا انتهای اردیبهشت و مقایسه آن با سال گذشته، میزان مراجعات رشد ۵۷/۱۷ درصدی داشته است. پلاکت فرزیس رشد ۷/۱۳۳ درصدی، خونگیری رشد ۲/۹ درصدی، مستمر ۷/۱ درصدی، مراجعه بانوان رشد ۸/۳۰ درصدی و  ارسال کلیه فرآورده ها به پایگاه ها رشد ۶/۴۰ درصدی داشته است.

وی در مورد فرهنگ سازی در جامعه در زمینه اهدای خون هم می گوید: در خصوص ارتقای فرهنگ خون دادن، اقداماتی از جمله حضور در برنامه های استانی در جهت افزایش اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، ارتباط با گروه های هنری استان در خصوص تولید برنامه هایی با محتوای گسترش فرهنگ اهدای خون، اجرای نقاشی دیواری با موضوع اهدای خون و اقدامات دیگری انجام شده است؛ ولیکن به نظر می رسد به طور کلی در خصوص نهادینه شدن فرهنگ اهدای خون ضروری است گام های موثرتری برداشت؛ از جمله در مورد اهدای خون بانوان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند و البته به عنوان جمعیت سالم تر می توانند در نقش ستون خانواده در تغییر نگرش و آگاهی افزایی اعضای خانواده نسبت به فرهنگ سازی نقش موثری داشته باشند. همچنین با توجه به این که جامعه ما در حال حرکت به سوی سالمندی است، باید در خصوص اهدای خون جوانان از طریق مختلف و ایجاد انگیزه در بین آنها نیز اقدام نمود.

طالبیان در پاسخ به این سوال که چرا در دفعات متوالی خون دادن، باز هم کارت شناسایی اهدا کننده کنترل می‌شود، توضیح می دهد: متاسفانه در برخی موارد دیده شده که شخص به عللی، مجوز اهدای خون ندارد و سعی می کند با کارت شناسایی دیگران اهدا کند که این امر خطر بالایی برای دریافت کننده ایجاد می نماید.

سرپرست اداره کل انتقال خون استان قزوین در ادامه این گفت و گو تصریح می کند: رایزنی با شرکت شهرک های صنعتی جهت استقرار تیم سیاری در مراکز صنعتی بزرگ، استقرار تیم سیاری در شهرستان های بویین زهرا و آوج به صورت هفتگی در بویین زهرا و ماهانه در آوج، برگزاری پویش های مختلف و فرا خوان های گسترده به مناسبت های مختلف، مکاتبه با استانداری و دستگاه های اجرایی در ایام مناسبتی و یا روزهای ثبت شده در تقویم متناسب با فعالیت خود و دعوت به اهدای خون گروهی و مکاتبه با صدا و سیما به صورت مرتب در جهت افزایش و اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، از اقدامات این اداره است.

وی تصریح می کند: همچنین تقدیر از بانوان به مناسبت های مختلف و حضور در محل کار بانوان اهدا کننده شاغل، تشکیل جلسات با انجمن های مردم نهاد در خصوص رسالت اهدای خون و فراخوان مستمر و هدفمند اهداکنندگان مطابق با درخواست های بیمارستانی از دیگر اقدامات این اداره در راستای افزایش مراجعین جهت اهدای خون می باشد.

دکتر طالبیان در انتهای سخنان خود به شهروندان توصیه می کند: با توجه به نیاز روزافزون بیمارستان ها و مراکز درمانی برای تامین خون بیماران تصادفی، عمل های جراحی و به ویژه برای بیماران ثابت نیازمند خون مانند بیماران هموفیلی و تالاسمی به مردم عزیز توصیه می کنیم برای نیاز بیماران در کل سال در امر اهدای خون مشارکت داشته باشند.

کارشناسان انتقال خون در مورد توصیه های لازم قبل از اهدای خون می گویند: فرد اهدا کننده خون باید قبل از اهدا و در روز اهدا وعده های غذایی مقوی و کامل میل نموده و شب قبل از اهدا خوب بخوابد. هم چنین قبل از اهدا، ۱ الی ۲ لیوان آب یا آبمیوه بنوشد تا سیستم گردش خون بتواند آبی را که بدن طی فرآیند اهدای خون از دست داده، بلافاصله از بافت های اطراف به دست آورد؛ ضمن این که فرد اهدا کننده باید از شرایط استرس زا دور باشد؛ حین اهدا هم باید از نگه داشتن مواد خوراکی در دهان پرهیز کرده و در صورت استفاده از عینک، از چشم ها برداشته شود.

این کارشناسان در مورد توصیه های لازم بعد از اهدای خون عنوان می کنند: گذراندن آن روز به آرامی و پرهیز از فعالیت سنگین بدنی تا ۲۴ ساعت، پرهیز از بلند کردن، هل دادن و کشیدن اشیای سنگین حداقل به مدت ۴ ساعت، نوشیدن مایعات بیشتردر ۲ تا ۳ روز آینده و بالاخص در ۳ الی ۴ ساعت اول، استفاده از یک برنامه غذایی مناسب حاوی گوشت قرمز، ماهی و … ، پرهیز افراد سیگاری از سیگار کشیدن تا یک ساعت پس از اهدا از اقداماتی است که باید اهدا کنندگان رعایت کنند؛ بهتر است رانندگان وسایل نقلیه سنگین و خلبانان و کلیه کسانی که در ارتفاعات کار می کنند هم تا ۲۴ ساعت از فعالیت پرهیز کنند. چنانچه فردی پس از اهدای خون احساس ناراحتی و ضعف کرد، به سرعت در حالت درازکش قرار گرفته و پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهد؛ ممکن است پس از اهدای خون کبودی مختصری ایجاد شودکه جای نگرانی نیست، چون این کبودی به خودی خود برطرف می گردد و در صورت کبودی پیشنهاد می شود تا ۲۴ ساعت از کمپرس سرد و پس از آن کمپرس گرم استفاده شود.

یکی از اهدا کنندگان خون که به گفته خودش مدت پنج سال است خون اهدا می کند، از انگیزه اش به این کار می گوید: انگیزه اول من  عشق و کمک به هموطنانم است. بیماران زیادی هستند که برای ادامه زندگی احتیاج به تزریق خون دارند؛ خون دادن خودش یک صدقه جاریه است.

یک شهروند دیگرقزوینی که تاکنون دو بار خون خود را اهدا کرده است. عنوان می کند: من تا قبل از این از نگران خون دادن بودم، اما با تحقیقی که کردم، متوجه شدم با توجه به انجام معاینه توسط پزشک انتقال خون و داشتن شرایط لازم برای اهدا ، خون دادن مشکلی ندارد.

یکی از بانوان اهداگر خون هم به ما می گوید: اهدای خون نه تنها برای نیازمندان به خون لازم بوده و ثواب زیادی دارد، بلکه خودمان هم توسط کارکنان اداره انتقال خون برای سلامتی خونی که دادیم، معاینه می شویم.

********

 باورهای نادرستی هستند که مانع از خون دادن بعضی افراد می شوند. به عنوان مثال عده ای فکر می کنند که فقط جوان ها می توانند خون اهدا کنند، در حالی که سن مناسب برای اهدای خون از ۱۸  تا ۶۵ سالگی است. در پاره ای موارد هم ممکن است داوطلبین بالاتر از ۶۵ سال نیز با نظر پزشک مجاز به اهدای خون شوند، یا عده ای دیگر به دلیل وزن پایین از خون دادن واهمه دارند، در حالی که حداقل وزن برای خون دادن ۵۰ کیلوگرم است. همچنین عده ای بر این عقیده هستند که خون دادن باعث کم خونی می شود که این تفکر اشتباهی است.

اهدای خون توسط افراد سالم به معنای اهدای زندگی به نیازمندان است.